Chủ Nhật, 17 tháng 4, 2016

Hàng năm khoảng tháng hai trở đi, người dân ở vùng U Minh Hạ (Cà Mau) lại tất bật chuẩn bị bước vào mùa gác kèo ong. Không chỉ để kiếm tiền, đây còn là mùa để những tay thợ rừng trình diễn tài nghệ và kinh nghiệm của mình so với bạn nghề. 

"Ăn ong là nghề ông cha tôi để lại, nó hình thành ngót trăm năm qua ở miệt này. Các con của tôi rồi cũng sẽ tiếp tục bám rừng mà sống", ông Dư Văn Kiến - tay ăn ong (người thợ vào rừng tìm đến tổ ong do chính mình gác kèo để cắt mật) giàu kinh nghiệm ở rừng U Minh Hạ - vừa nói vừa cùng cậu con trai luồn lách vào rừng bắt đầu hành trình một ngày ăn ong. 

nghe-san-mat-ong-rung-u-minh-ha

Xơ dừa được đốt lên để xua đuổi đàn ong. Ảnh: Phúc Hưng

Ông Kiến khẳng định nghề này không phải ai muốn làm cũng được. Nó đòi hỏi người thợ phải có đầy đủ kinh nghiệm, am hiểu tập tính của đàn ong. Tay nghề hơn thua nhau của cánh thợ rừng là việc chinh phục đàn ong về làm tổ trên kèo (cây để ong làm tổ) của mình và phân định thắng bại dựa vào số lượng mật kiếm được trong mùa.

Con trai lớn ông Kiến có hơn 5 năm theo cha vào rừng cho biết, để có được mùa ong thắng lợi, người thợ rừng phải chuẩn bị các công đoạn hết sức chu đáo. Kèo ong được làm bằng cây tràm, cây cau hoặc cây đủng đỉnh, sau đó phơi khô. Kèo dài từ 1,5 đến 2 m, cách đẽo kèo tùy thuộc vào kinh nghiệm của từng người thợ mà nó có hình dáng khác nhau. 

Người dân U Minh Hạ chia việc ăn ong thành hai mùa. Mùa ong hạn với số lượng mật nhiều, chất lượng mật tốt. Mùa ong nước bắt đầu tháng 6 đến cuối tháng 8, đây là giai đoạn cây tràm trổ bông lần thứ hai, mưa nhiều.

Ông Kiến cho biết, với kinh nghiệm đi rừng của ông, những đàn ong sẽ chọn điểm có nhiều sậy, cây tràm thấp và trổ bông để làm tổ. Gác kèo ong ở những vị trí như thế là tốt nhất. Người thợ rừng phải gác đầu kèo lên cây tràm cao khỏi đầu người hướng về mặt trời mọc, đầu kia gác với cây nạng sao cho kèo xiên khoảng 45 độ, đủ ánh nắng buổi sáng hoặc chiều chiếu vào.

Theo thợ săn này, con ong rất kén chọn, nó không thích làm tổ ở nơi rợp bóng cây và ở những nơi ẩm thấp bao giờ mật cũng có vị chua. Vì vậy, trong mùa ăn ong, người thợ rừng thu được số lượng mật nhiều hay ít còn phải phụ thuộc vào kinh nghiệm của từng người. Người có tay nghề cao, khi gác kèo, ong đóng tổ từ 70 đến 90%.

"Thường thời gian để cho ong làm tổ là 40 ngày nhưng có người chỉ mới gác kèo buổi sáng thì buổi chiều nó đã đóng tổ. Bí quyết và kinh nghiệm hơn nhau giữa những người thợ rừng là ở chỗ đó", ông Kiến nói. 

Khi lấy kèo ong, người thợ rừng chỉ cắt một phần tổ để nuôi đàn ong con. Ảnh: Phúc Hưng

Khi lấy kèo ong, người thợ rừng chỉ cắt một phần tổ để nuôi đàn ong con. Ảnh: Phúc Hưng

Giờ đi ăn ong bắt đầu từ 5 đến 8h sáng, theo giới thợ giải thích, lúc đó, cây còn sương đêm nên khó bắt lửa, nguy cơ cháy rừng được kiểm soát. Họ mang theo đuốc (xơ dừa) để xua đuổi đàn ong, khăn trùm mặt làm bằng lưới lỗ nhỏ để tránh việc bị ong đốt, dao cắt mật, can loại lớn để đựng mật. Khi lấy mật, người thợ chỉ cắt một phần tổ, chừa lại một phần cho ong non phát triển. 

Lấy mật xong, thợ rừng rút đi, bầy ong bay trên đầu lại trở về tổ cũ, tiếp tục xây tổ. Đến kỳ, thợ rừng lại đến hun khói lấy mật. Trung bình mỗi kèo ong có thể thu hoạch 3 đợt, mỗi đợt 8-10 lít mật, sau đó bầy ong mới bỏ đi.

"Tập quán con ong khi lớn lên là tách đàn và mỗi đàn là một tổ ong mới tiếp tục cho mật. Mật ong rừng tràm tự nhiên ở U Minh là tốt nhất. Đầu mùa mật có màu vàng, gần cuối mùa màu hơi sậm và cuối mùa có màu hơi đen", ông Kiến cho biết.

Tuy nhiên, cánh thợ ăn ong cũng không ít phen chạy "vắt giò lên cổ" do bị "ong đánh", hay khi đối đấu với những con rắn độc ở chốn "rừng thiêng nước độc". Ông Lê Văn Tư, một thợ rừng có hơn 40 năm trong nghề cho biết, chuyện thợ rừng bị ong đốt vài chục mũi trong ngày là chuyện xảy ra như cơm bữa.

"Có khi gặp đàn ong hung hãn, anh em chúng tôi phải bỏ lại đồ nghề chạy theo hướng ngược gió để lánh nạn. Có khi lội rừng đụng độ heo rừng, rắn hổ mây..., tùy vào trường hợp mà người thợ rừng xử lý theo nhiều cách khác nhau để đảm bảo tính mạng. Do sự nguy hiểm này, nên mỗi nhóm ăn ong thường có từ 3 người trở lên để hỗ trợ cho nhau trong mọi tình huống", ông Tư nói.

Giới thợ rừng khẳng định, tuy kinh nghiệm và bí quyết của từng người khác nhau, không ai chỉ bảo ai nhưng giữa họ có một điểm chung là yêu quý và bảo vệ rừng tràm để cho từng đàn ong về làm tổ, nuôi sống gia đình.

Chính vì điều này mà cánh thợ rừng ở U Minh Hạ đã tập hợp lại thành một nhóm, gọi là tập đoàn phong ngạn. Từng thành viên trong tập đoàn này được phân chia một khu vực rừng để gác kèo ong. Họ có trách nhiệm bảo vệ rừng trên khu vực được giao, không xâm phạm lãnh địa của người khác. Đó là quy định chung của người phong ngạn có từ thời kỳ chống Pháp đến nay.

Phân chia từng loại mật. Ảnh: Phúc Hưng

Phân chia từng loại mật. Ảnh: Phúc Hưng

Bình quân mỗi hộ gác kèo thu được 350 lít mật ong, cá biệt có gia đình thu trên 1.000 lít mật trong một năm, với giá bán mỗi lít mật từ 100.000 - 150.000 đồng. Mật ong U Minh từ lâu trở thành thương hiệu nổi tiếng trong và ngoài nước với nhiều công dụng chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe.

Phúc Hưng

Related Posts:

  • Tục đổi gà để cúng 'cái chết xấu' của người Xê ĐăngTrời chiều, sương mù bao phủ trên dãy núi Ngọc Linh, xã Trà Cang (Nam Trà My, Quảng Nam). Tại tiệm tạp hóa Năm Thương, nóc Tắk Long, thôn 3, hai phụ nữ ôm con gà bước vào quán. Một người tên Hồ Thị Nếu đặt con gà xuống đ… Read More
  • Hai tấn ngà voi và 70 kg tê giác bị thiêu hủy Ngày 12/11, lần đầu tiên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các bộ, ngành tiêu hủy ngà voi, tê giác và một số xương gấu, hổ bị buôn bán trái phép. 34 thùng tôn đựng tang vật được Hội đồng tiêu hủy đã mở n… Read More
  • Cháy nhà cổ ở Hội An Cột khói hàng chục mét bốc lên từ căn nhà bị hỏa hoạn trong khu phố cổ Hội An. Ảnh: N.T. Khoảng 15h ngày 12/11, hỏa hoạn xảy ra tại ngôi nhà số 76 Nguyễn Thái Học (thành phố Hội An, Quảng Nam). Nhiều người phá… Read More
  • Nhận lại xe máy bị mất sau 6 năm vô vọng Chiếc xe là món quà người thân tặng chị Xuân. Người phụ nữ 30 tuổi cho hay khi chị tốt nghiệp đại học, bố mẹ đã dành dụm mua xe cho con gái với giá 30 triệu đồng. Cuối tháng 10/2010, chiếc xe mới mua bị phá khoá ăn… Read More
  • Xung trận cứu vua, trai làng thành hổ tướng Sài GònCách con đường nhộn nhịp Nguyễn Văn Trỗi (quận Phú Nhuận, TP HCM) hơn 100 m có lăng Phú Thành rộng 2.300 m2, gần 200 năm tuổi. Lăng được bao bọc bởi tường rào, khá yên tĩnh, gồm khu mộ và đền thờ riên… Read More

0 nhận xét:

Đăng nhận xét

Bài viết theo tháng

Tin nổi bật trong tuần

Đối tác

Mời các bạn ghé thăm:
Bảo Châu ELEC chuyên cung cấp lắp đặt các hệ thống Audio chuyên nghiệp như:
Loa klipsch

Tham khảo thêm Loa klipsch hay, giá rẻ khác


Loa Klipsch chính hãng, nghe nhạc cực hay, xem phim cực chất, đa dạng mẫu mã, giá tốt nhất tại Việt Nam.
Xem thêm nhiều loa Jamo chính hãng, giá tốt khác

Xem thêm nhiều loa Jamo chính hãng, giá tốt khác


Bảo Châu Elec - hệ thống chuỗi cửa hàng âm thanh hiện đại hàng đầu tại Việt Nam. Hiện đang cung cấp dòng loa Jamo chính hãng với giá cực tốt. Quý khách đang có nhu cầu sở hữu dòng loa nghe nhạc đỉnh cao, âm thanh chất lượng, kiểu dáng sang trọng này hãy xem thêm tại đây.