Ông Dương Trung Quốc: 'Tôi không tranh cử bằng lời hứa'

- Trải nghiệm hơn 14 năm làm đại biểu Quốc hội, ông cảm nhận gì về cuộc bầu cử lần này?

- Hiện chưa có kết quả chính thức toàn quốc từ Hội đồng bầu cử quốc gia, nhưng một số địa phương đã công bố. Tôi cho rằng không có bất ngờ quá lớn. Tôi được biết, tuy chưa chính thức nhưng trong 197 người được giới thiệu ứng cử thuộc khối cơ quan trung ương, nhiều vị không trúng cử.

Qua một vài cuộc bầu cử gần đây và nhất là lần này, nhiều ứng viên giữ các vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị có số phiếu bầu trên dưới 80%. Bây giờ điều đó là bình thường nhưng phải lưu ý rằng kết quả đó khác xa thời kỳ trước đây, khi chúng ta thường đưa ra những tỷ lệ gần như tuyệt đối (gần 100%).

Tôi nghĩ kết quả bầu cử đã cho thấy sự thay đổi, đã phản ánh phần nào sự quan tâm của người dân. Họ ý thức rõ tham gia bỏ phiếu trước hết vì quyền lợi của chính mình.

- Ở đơn vị bầu cử ông tham gia, sự thay đổi thể hiện thế nào?

- Ở đơn vị bầu cử của tôi, có 6 người chọn 3, vậy mà người dân chỉ bầu 2. Đồng Nai là một trong những nơi lẽ ra có 12 đại biểu, song hiện thiếu một vị. Ở nhiều địa phương khác cũng có hiện tượng bầu thiếu như vậy. Điều đó là đáng tiếc với các ứng cử viên, nhưng phản ánh sự lựa chọn của người dân.

Là người tham gia đến nhiệm kỳ thứ tư, có cơ hội để theo dõi tính liên tục của các cuộc bầu cử, nhất là phần nào dưới góc độ nghề nghiệp, tôi rất thấy rõ xu hướng dân chủ. Nhưng tôi hiểu, người dân vẫn còn đòi hỏi nhanh hơn, mạnh hơn, quyết liệt hơn.

- Nếu so với đa số đại biểu ứng cử thì ông là người đã khá cao tuổi, liệu ông có phương châm gì để được cử tri bầu 4 làm đại biểu Quốc hội?

- Tôi không có bí quyết nào ngoài hành động của mình. Tôi không tranh cử bằng lời hứa.

Cách đây 14 năm, tôi trình bày với cử tri rằng chưa biết Quốc hội như thế nào, cho nên không dám hứa, khi hứa mà không thực hiện được là điều tối kỵ. Tôi chỉ nói sẽ giữ đúng phẩm cách của người làm báo, một người làm sử. Đó là trung thực, ngay thẳng và không nể nang, né tránh. Lần này, tôi vẫn giữ cách tiếp cận như vậy.

Chúng ta không cần thiết đưa ra những lời hứa chung chung, to tát, nhưng phải ý thức được rằng sẽ làm gì cụ thể cho dân. Cử tri ngày càng đòi hỏi những việc làm cụ thể.

- Ông từng phát biểu và chất vấn gai góc, trong đó có việc đề cập “văn hoá từ chức” với người đứng đầu Chính phủ. Nếu bị “vỗ vai”, “gọi điện” hay gợi ý "bớt gai", ông sẽ làm gì?

- Khi hành động, tôi suy nghĩ về trách nhiệm và quyền năng của mình, suy nghĩ về đối tượng mà mình đóng góp. Chưa hề có sức ép tiêu cực nào với tôi song tôi nhận ra nếu thẳng thắn trên cơ sở thành tâm thì hiệu ứng sẽ tích cực.

Thực ra, áp lực lớn nhất đối với tôi là từ bên trong chứ không phải từ bên ngoài. Tôi luôn tự hỏi mình là làm như thế có đúng không, nếu cảm thấy đúng rồi không có gì khiến tôi phải kiêng dè. Ví như lần tôi chất vấn Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về văn hoá từ chức. Tôi chất vấn không phải yếu tố cá nhân và vì thế tôi với ông Dũng vẫn có nhiều ấn tượng tốt đẹp. Tôi không có lợi ích nào cả ngoài lợi ích của cử tri. Tất nhiên trong cuộc sống thì đôi khi có sự nể nang, đó là văn hoá của người Việt, vì vậy tôi quan niệm là mình góp ý nhưng phải nói sao cho người nghe tiếp thu được.

- Ông trả lời sao nếu có cử tri cho rằng ông khôn khéo?

- Nhận thức xã hội là khác nhau, có người còn nói nặng nề hơn, ví dụ như cho là tôi cơ hội. Bên cạnh đó cũng có nhiều cử tri gọi điện, nhắn tin, gửi thư khen tôi. Tôi chú ý đến các lời khen và lời chê, nhưng không coi đó là yếu tố quyết định. Vấn đề là làm đúng lương tâm của mình, làm đúng trách nhiệm đại biểu của mình.

Ông Dương Trung Quốc lần thứ 4 tái cử Đại biểu Quốc hội.

- Có ý kiến cho rằng qua các sự kiện thời sự trong nước và đối ngoại thời gian gần đây đã phần nào cho thấy cách người dân thể hiện quan điểm chính trị của họ. Ông nghĩ sao về điều này?

- Cuộc sống sẽ đi tới, đó là quy luật tất yếu. Ví dụ về Luật biểu tình, Quốc hội khoá trước đã sẵn sàng, nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đã giao cho các bộ ngành liên quan, vấn đề là chúng ta triển khai chậm. Quan điểm của tôi là chúng ta chỉ có thể phát triển một cách bền vững nếu trong ấm ngoài êm.

Chúng ta phải đặt cao hơn nữa củng cố nội bộ, củng cố lòng tin và đoàn kết, khi mà thách đố từ bên ngoài cả về chủ quyền, biển đảo cũng như về kinh tế ngày càng lớn. Đây là lúc người Việt càng phải cố kết nhau lại. Tất nhiên muốn làm việc đó, Nhà nước phải là hạt nhân, nếu xã hội phân tâm sẽ là điều nguy hại.

- Ông từng nói phiếu thấp hay cao với quan chức là chuyện bình thường. Ông nghĩ sao nếu việc bầu và phê chuẩn các chức danh lãnh đạo trong bộ máy nhà nước tại kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khoá mới (tháng 7) có thể giữ cách tiếp cận như vậy?

- Nên xem điều đó là bình thường. Một chính khách phải có quan điểm của mình.   Người nào càng làm nhiều thì có thể bộc lộ những yếu tố mà một bộ phận dân chúng, một bộ phận cử tri không thích. Nhưng nếu tỷ lệ bầu quá bán có thể coi là thành công.

Tất nhiên tỷ lệ phiếu ít nhiều hàm chứa các thông điệp. Phiếu thấp là lời nhắc nhở rằng người nhận phiếu thấp phải nỗ lực hơn. Chúng ta nên phân tích từng trường hợp cụ thể, đây là việc rất cần thiết để cho thấy các lá phiếu gửi gắm điều gì. 

Việc kiện toàn nhân sự vừa qua giúp chúng ta có một khoảng thời gian cần thiết để đánh giá các nhân sự mới. Tôi nói mở rộng ra một chút, ví dụ Bí thư Đinh La Thăng ở TP HCM, còn ý kiến khác nhau, nhưng ít nhất anh ấy là người vào cuộc. Khi đã vào cuộc thì phải chịu trách nhiệm về việc mình làm, chứ không ẩn mình trong tập thể, và nó buộc mọi người ủng hộ hay không ủng hộ phải bộc lộ ra.

Tôi đánh giá cao những người hành động và tôi cũng là người thích hành động.

Ông Dương Trung Quốc, 69 tuổi, là Tổng thư ký Hội khoa học Lịch sử Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội UNESCO TP Hà Nội, Tổng biên tập Tạp chí Xưa và nay và là thành viên của Trung ương Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Liên hiệp các hội hữu nghị Việt nam. Theo kết quả bầu cử vừa công bố, với 74,22% tỷ lệ phiếu bầu, ông trúng cử đại biểu Quốc hội khóa thứ 4 liên tiếp tại tỉnh Đồng Nai. Ông nổi tiếng với những lần chất vấn trước nghị trường Quốc hội thẳng thắn, gai góc, đi sâu vào các vấn đề xã hội, dân sinh, pháp lý được đông đảo người dân ủng hộ.

                                                                                                                     Vinh An