Tuổi 18 muốn biết gì ở cuộc bầu cử Quốc hội

Sáng 29/3, hơn 400 học sinh phổ thông Hà Nội tham gia đối thoại Công dân 18 tuổi với bầu cử Quốc hội lần đầu tổ chức. Hơn 4 tiếng đồng hồ, hàng chục thắc mắc về bầu cử, trách nhiệm cử tri, làm thế nào tăng số lượng đại biểu trẻ trong Quốc hội... được các học sinh gửi đến Chủ tịch Trung ương Mặt trận tổ quốc Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sỹ Dũng, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Nguyễn Đắc Vinh và TS khoa học Đoàn Hương.

MC Xuân Bắc và Tự Long mở màn đối thoại bằng những câu hỏi đuổi hình bắt chữ liên quan đến bầu cử Quốc hội, cử tri, bỏ phiếu. Ảnh: H.P.

Người trẻ muốn biết gì?

PGS Nguyễn Thiện Nhân là người được hỏi nhiều nhất, liên quan đến tiếp xúc cử tri, vận động bầu cử... Ông đánh giá các câu hỏi của học sinh rất sắc sảo, như Đại biểu Quốc hội hiện nay chủ yếu thuộc tuổi trung niên. Làm thế nào để thời gian tới tăng số lượng đại biểu trẻ, đại biểu thanh niên tham gia quốc hội? Ông có suy nghĩ gì khi những cuộc tiếp xúc cử tri hiện nay, người đi đa phần là lớn tuổi mà ít thanh niên tham gia?...

Ông Nhân cho biết, luật cho phép người đủ 21 tuổi có thể tự ứng cử. Ở tuổi đó, nhiều thanh niên còn đang đi học, bắt đầu đi làm, chưa có nhiều kinh nghiệm, đôi khi còn thiếu sự tự tin. Khi ứng cử đại biểu Quốc hội, người đó phải cho cử tri thấy được họ sẽ làm gì khi vào Quốc hội. Cần có những tổ chức hỗ trợ, khuyến khích thanh niên đủ năng lực, tự tin tham gia ứng cử. Tổ chức đó trước tiên là Đoàn. Hiện nay, tỷ lệ đại biểu trẻ trong Quốc hội là 12%. Kỳ này, ủy ban bầu cử quốc gia và mặt trận đặt mục tiêu ít nhất có 50 đại biểu trẻ tham gia vào Quốc hội. Nếu địa bàn có người trẻ đủ năng lực, tự tin thì các em có thể giới thiệu.

Các cuộc tiếp xúc cử tri thường diễn ra ban ngày, thanh niên đi làm, đi học nên khó tham gia. Để thanh niên có thể đóng góp ý kiến, mặt trận xã, phường cần có sự điều chỉnh. Ông mong muốn bí thư đoàn địa phương nếu thấy thời gian tổ chức tiếp xúc cử tri mà thanh niên không đi được thì trực tiếp nêu kiến nghị với mặt trận. Ngoài ra, cần thông báo sớm để thanh niên có thể nắm được thông tin, chủ động sắp xếp để nói được ý kiến.

"Biển Đông dậy sóng, tham nhũng gia tăng, thực phẩm bẩn, bôi trơn sổ đỏ, giá xăng giảm nhưng giá cước không giảm… là tâm tư của nhiều đại biểu sắp rời Quốc hội khóa XIII, cũng là băn khoăn của cá nhân tôi và của toàn thể nhân dân", ông bộc bạch khi được hỏi có trăn trở gì khi nghe báo cáo nhiệm kỳ 5 năm mà các đại biểu Quốc hội khóa XIII đã phản ánh?

Một bạn trẻ thắc mắc Kỳ bầu cử sắp tới, người nhà có được đại diện cho mình đi bầu cử không?, TS Nguyễn Sỹ Dũng cho biết có những việc đại diện được, có việc không. "Bầu cử được quy định là bỏ phiếu kín, đây còn là sự kiện có ý nghĩa nhắc nhở mỗi công dân rằng đừng từ bỏ quyền lực chính trị mà mình được trao khi cầm lá phiếu cử tri. Vì vậy, các bạn nên trực tiếp đi bầu cử", ông nói.

Đoàn viên băn khoăn Trung ương Đoàn sẽ làm gì để cử tri trẻ đi bầu cử hiệu quả, chất lượng hơn?, Bí thư thứ nhất Nguyễn Đắc Vinh cho biết cách đây 5 năm, Đoàn đã khởi động chương trình "Khi tôi 18" bồi dưỡng kiến thức, hướng nghiệp và nâng cao ý thức công dân cho thanh niên, nhất là những sự kiện quan trọng như bầu cử. Anh Vinh hy vọng hơn 400 học sinh dự đối thoại về trường, lớp sẽ giải thích cho bạn bè hiểu hơn về bầu cử, ý nghĩa và tầm quan trọng của lá phiếu cử tri.

"Các cử tri 18 tuổi khi đi bầu cử cần cân nhắc kỹ lựa chọn của mình để chọn ra người xứng đáng làm đại diện, nói tiếng nói của người trẻ trong Quốc hội. Đoàn sẽ nỗ lực hết sức để thanh niên được thể hiện quyền làm chủ đầy đủ nhất", anh nhấn mạnh.

'Đi Tây Nguyên, Tây Bắc để thấy tổ quốc mình đang ở đâu'

Chia sẻ kỷ niệm sâu sắc mỗi lần tiếp xúc cử tri, ông Nguyễn Thiện Nhân cho biết có những chuyến đi về vùng sâu, vùng xa khiến ông "rơi nước mắt”. Đó là khi gặp người nông dân ở Bắc Giang từng là bộ đội chiến đấu ở miền Nam, bị nhiễm chất độc da cam nhưng ròng rã hàng chục năm trời không làm được chế độ vì những quan liêu trong chính sách. Hay trẻ em nơi biên giới Lào Cai lên 4 tuổi vẫn chưa được một lần uống sữa, ăn kẹo.

Đất nước còn nhiều khó khăn, ông mong những người 18 tuổi cố gắng mở rộng tầm nhìn ra hơn nữa. Khoảng 12-13% người đi bầu cử là thanh niên, là lực lượng góp phần quyết định ai trở thành đại biểu Quốc hội. Điều này có thể quyết định đến những quyết sách sau này của đất nước, ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng chục triệu đồng bào.

"Tổ quốc không chỉ là lịch sử mấy nghìn năm, mà còn là hàng trăm nghìn, hàng triệu đồng bào biên giới mà các em không thấy hàng ngày, là những người mức sống bằng 1/5 những người ngồi đây. Nhưng họ đang định nghĩa bờ cõi đất nước", ông chia sẻ.

"Các trường cần cho học sinh đi tham quan, đi thăm các trường học ở vùng sâu, vùng xa, Tây Bắc, Tây Nguyên… để các em xem đồng bào mình đang sống ra sao, để thấy mình hạnh phúc như thế nào", TS Đoàn Hương bổ sung. Đề nghị của bà Hương được hàng trăm học sinh vỗ tay hưởng ứng.

Theo bà, những công dân 18 tuổi đối thoại với chính khách cấp cao về bầu cử quốc hội cần tranh thủ cơ hội này để nói lên suy nghĩ, thậm chí là yêu cầu giao nhiệm vụ. Ý kiến của thanh niên cho thấy không phải các em không quan tâm đến chính trị xã hội như nhiều người nói. Điều quan trọng là có định hướng cho các em tìm hiểu về văn hóa chính trị.

Nguyễn Quỳnh Chi (THPT Nhân Chính) thẳng thắn nói lên những khó khăn ảnh hưởng đến tương lai đất nước mà người trẻ hiện nay đang trải nghiệm. Ảnh: H.P.

Những câu hỏi ngược với thanh niên

Ngoài giải đáp thắc mắc về bầu cử Quốc hội, các chính khách còn đặt ngược câu hỏi lại cho thanh niên. Trả lời câu hỏi của ông Nguyễn Thiện Nhân Việt Nam có tương lai hay không?, Vũ Huy Đức (THPT Nguyễn Trãi) đáp rằng Có. Bởi người Việt Nam có lòng yêu nước, từ cha ông cho đến thế hệ trẻ đang ngồi dự đối thoại ở đây. Chúng ta đã đoàn kết để vượt qua mọi cuộc chiến tranh. Trong xây dựng đất nước còn cần hơn nữa.

Nguyễn Quỳnh Chi (lớp 10, THPT Nhân Chính) thì lại cho rằng "tương lai rất mờ mịt" bởi những điều mắt thấy tai nghe hàng ngày. Chi thẳng thắn, chỉ còn 2 năm nữa là vào đại học nhưng em rất hoang mang. Đại học quá nhiều nhưng sinh viên học xong không kiếm được việc làm khiến bạn trẻ phải tự vấn học xong có nên thi đại học không? Nhiều người có phát minh ứng dụng rất cao, nhưng phải bán sáng kiến cho nước ngoài để kiếm tiền. Tại sao nhà nước không tạo điều kiện để những sáng tạo đó được ứng dụng trong đời sống?

"Nhiều bạn tuổi này có tư tưởng du học bởi vì họ có sự hỗ trợ tối đa cho việc học. Chúng cháu cần những người có trách nhiệm tạo môi trường học tập tốt nhất tại Việt Nam. Để người trẻ xây dựng đất nước phát triển hơn chứ không phải ra nước ngoài học để mất đi chất xám của Việt Nam mình", Quỳnh Chi nói và chia sẻ thêm, các em đã có những chuyến đi miền núi, song những nơi đến điều kiện chẳng thua kém gì thành thị. Chi mong sao nhà trường, Đoàn hội tổ chức những chuyến đi vào vùng sâu xa, để được trực tiếp trải nghiệm, cảm nhận được vất vả mà đồng bào biên giới đang phải trải qua, chứ không phải là những chuyến đi hời hợt.

Tán dương cô học trò thẳng thắn, TS Nguyễn Sỹ Dũng bộc bạch, ý kiến của Quỳnh Chi chính là điều khiến ông tin tưởng vào tương lai của đất nước. Nói thẳng, nói thật chứng tỏ người trẻ có đầu óc mở, dám phê phán. Chỉ khi nào dám phê phán thì chúng ta mới có thể đưa đất nước thoát ra khỏi tình trạng "muôn thuở vẫn như vậy".

"Cuộc bầu cử sắp tới, lá phiếu của các bạn có giá trị không thua kém những cử tri khác. Hy vọng lá phiếu ấy chọn được những người có tâm, có đức, có tài vào Quốc hội, góp phần quyết định đến tương lai đất nước", ông nói.

Hoàng Phương