Lần đầu tiên sau 70 năm, kim ấn triều Nguyễn trở về cố đô

Ngày 23/4, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã trưng bày chiếc kim ấn nặng gần 9kg được dúc bằng vàng ròng nguyên khối, dưới thời vua Minh Mạng (1927). Chiếc ấn được nhà vua dùng đóng trên các văn bản để khuyến cáo dân chúng hoặc bằng khen tặng các nhân vật hiếu nghĩa (con cái có hiếu với cha mẹ) và những người tiết nghĩa.

Chiếc kim ấn (hay còn gọi là kim bảo tỷ) nặng gần 9kg, chế tác bằng vàng dưới thời vua Minh Mạng (1927) được trưng bày tại triển lãm. Ảnh: Đắc Đức.

Triển lãm còn trưng bày kim sách triều Nguyễn vốn là một loại thư tịch cổ đặc biệt, được chế tác bằng vàng hoặc bạc, dùng để ghi lại việc chính sự, lễ nghi triều đình như sự kiện hoàng đế lên ngôi, lập thái tử, hoàng hậu, hoặc ghi công phong tước và dâng, ban tôn hiệu cho hoàng thân, quốc thích… Lời sách do đích thân hoàng đế hoặc các đại thần biên soạn.

Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cho biết, sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ấn tín và sách vàng được đưa ra khỏi hoàng cung Huế. "Sau hơn 70 năm, số bảo vật vô giá này mới được đưa về lại Huế để trưng bày, phục vụ khách tham quan. Đây được xem là bước khởi động cho một cuộc trưng bày Bảo vật hoàng cung sẽ tổ chức vào tháng 9 năm nay", ông Trung nói và cho hay xung quanh những kim ấn, sách vàng, có nhiều câu chuyện đặc biệt về hoàng cung triều Nguyễn xưa.

Những cuốn kim sách được biên soạn dưới thời vua Gia Long, Minh Mạng. Ảnh: Đắc Đức.

Theo ông Trung, năm 1961, một cuộc triển lãm giới thiệu về sự xa xỉ của chế độ phong kiến xưa đã được tổ chức. Tại đây, một chiếc ấn của Nam Phương hoàng hậu (vợ vua Bảo Đại) đã bị kẻ gian đánh cắp rồi mang bán. Hai năm sau, kẻ này bị bắt và bị bỏ tù.

Năm 2010, tại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, lần đầu tiên bộ hiện vật bằng vàng này được Bảo tàng Lịch sử Quốc gia mang ra trưng bày. Năm 1945, chính quyền cách mạng phát động chương trình tuần lễ vàng. Bấy giờ, ông Nguyễn Lân giữ vai trò là phó chủ tịch hội đã nêu ra ý kiến của nhiều người đứng ra phát động tuần lễ với Chủ tịch Hồ Chí Minh rằng,  nên mang số vàng đã tiếp quản từ triều đình nhà Nguyễn nung chảy để làm ngân lượng quốc gia, phục vụ cho kháng chiến.

Nhiều nhà nguyên cứu và du khách quốc tế đã đến chiêm ngưỡng những báu vật bằng vàng. Ảnh: Đắc Đức.

Bấy giờ, Bác Hồ không đồng ý và bảo: "Nếu sau này có một ngày đất nước ta thống nhất thì chúng ta lấy bằng chứng gì để khẳng định nước ta đã có lịch sử ngàn năm văn hiến", ông Hải Trung kể và cho hay nhờ quyết định đó mà giờ đây số ấn tín, sách vàng của Việt Nam đang lưu giữ hầu như là độc bản.

Chăm chú vào chiếc ấn tín và sách vàng, nhà nghiên cứu văn hóa Huế Nguyễn Đắc Xuân cho rằng, việc đưa ấn tín và sách vàng trở về lại cố cung là một điều đáng quý. "Thông qua nội dung của kim sách, kim ấn có thể chứng minh được nét văn hóa, bề dày lịch sử cũng như văn hiến hàng nghìn năm của dân tộc", ông Xuân chia sẻ và bày tỏ sự ngưỡng mộ bởi tài hoa của những nghệ nhân đã chế tác ra những báu vật vô giá bằng vàng.

Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang lưu giữ 25 chiếc ấn bằng vàng; 7 chiếc ấn bạc mạ vàng và 12 chiếc ấn bạc của các bậc Hoàng đế triều Nguyễn. Bên cạnh đó, có 8 chiếc ấn vàng; 16 chiếc ấn bạc mạ vàng và 3 chiếc ấn bạc của các bậc vương hậu cùng 94 cuốn kim sách thuộc nhiều đời vua.

Đắc Đức